KİŞİLİK İLGİLİ ATASÖZLERİ
Kişilik, kişilik farklılıkları, kişilikte benimseme ve uyum; kişilikte korku, kaygı, üzüntü ve öfke gibi duygular; kişilik bozuklukları, "akıl", "akıllı", "deli" kavramlarının ve kişiliğin önemini konu edindiğini varsaydığımız Türk Atasözleri toplanmış
Doluya koydum almadı, boşa koydum dolmadı.
Düğüne gider zurna beğenmez, hamama gider kurna beğenmez.
El kadar postu var, dünya kadar dostu var.
Dediği düdük çaldığı düdük.
Elin gözündeki çöpü görür, kendi gözündeki merteği görmez.
Ellere körlük verir, kendi kamburuna bakmaz.
Ete bakma, dona bakma, içindeki cana bak.
Güneş olsa kimsenin mendilini kurutmaz.
Güzele kırk günde doyulur, iyi huya kırk yılda doyulmaz.
Güzelliğe kapılma huya bak.
Hamama gider kumaya, düğüne gider zurnaya aşık olur.
Karga kekliği taklit edeyim derken kendi yürüyüşünü şaşırmış.
Katıra (eşeğe) cilve yap demişler, çifte (tekme) atmış.
Ne yavru (aşkın) ol asıl, ne yavaş (şaşkın) ol basıl.
Pek yaş olma sıkılırsın; pek de kuru olma kırılırsın..
Zürefanın (kibarın) düşkünü, beyaz giyer kış günü.
Eğri ağaçsız orman olmaz.
Altın yere düşmekle pul olmaz.
Altını mihenk taşında, insanı iş başucu denerler.
Aşını, eşini, işini bil.
Ay doğuşundan, insan yürüyüşünden bellidir.
Başına vur, ekmeğini elinden al.
Başında değirmen taşı dönse aldırmaz.
Başında kavak yelleri eser.
Başını kestirir sözünden dönmez.
Ağacın kurdu içinde olur.
Ağacı kurt, insanı dert yer.
Can çıkmayınca (çıkmadan, çıkmadıkça) huy çıkmaz.
Çok havlayan köpek ısırmaz.
Çürük tahta çivi (mıh) tutamaz.
Bir ağaçta gül de biter, diken de.
Bir ağaçtan okluk da çıkar, boklukta.
Deve kuşu yüke gelince kuşum, uçmaya gelince deveyim der.
İnsan benzerini ancak aynada görür.
İnsan çeşit çeşit, yer damar damar.
İnsan (demirden sert) taştan berk, gülden naziktir.
İnşama alacası içinde, hayvanın alacası dışında.
İnsanın soyu bir, huyu bindir.
İş insanın aynasıdır.
Arsızın yüzüne tükürmüşler "yağmur yağıyor" demiş.
Altın ateşte, insan mihnette belli olur.
Sorma kişinin aslım sohbetinden bellidir.
İyiliğe iyiylik her kişinin kârı, kötülüğe iyilik er kişinin kârı.
Kalıp kıyafetle adam adam olmaz.
Küleylan at. Çul içinde de bellidir.
Her yiğidin bir yoğurt yiyişi vardır.
Her yiğidin gönlünde bir aslan yatar.
Hem cahil hem inatçı.
Her kişi kendi ayıbını gözetir.
Her şey incelikten, insan kabalıktan kırılır.
Herkesin iç yüzünü Allah bilir.
Herkesin içiyle yüzü bir olmaz.
İmamı görür ağlar, davulu görür oynar.
İnce eleyip sık dokuma.
Her kişi kendi çöreğine kül (köz) eşer.
Her kişinin bir havası var.
Kestane kabuğundan çıkmış, kabuğunu beğenmemiş.
Kiminle gezersen onunla anılırsın.
Kılıcı kestiren suyudur, kişiyi hor eden huyudur.
Kimse kendi ayıbını görmez
Kişi noksanını bilmek gibi arif olmaz.
övüngen adam en sonunda önüne bakar.
Nalıncı keseri gibi kendine yontar.
Yağmur olsa kimsenin tarlasına yağmaz.
Nal der, mıh demez.
Buluttan nem kapar.
Öküzün altında buzağı arar.
Alçacık karlara kar yağsa kış değil mi, kişi kendini bilse hoş değil
Alçak yer yiğidi hor gösterir.
Âlim olmak kolay, adam olmak güç.
Beş parmak bir (düz) değil.
Bir kişi ile ya alışveriş etmeli ya yola gitmeli.
Burnu bokta, kanatları havada.
Burnu kaf dağında.
Burnundan kıl aldırmaz.
Yüzü güzel olanın huyu(da) güzel olur.
Hain adanı korkak olur.
Döner dolap gibi iki yüzlü.
Adanı iş başında belli olur.
Kişidir kendini hem aziz eden hem rezil.
Kişinin hürmeti de zilleti de kendi elindedir.
Yüz insanın aynasıdır.
Dost yüzünden, düşman gözünden belli olur.
Herkes kendi huyunu beğenir
Herkes kendi kantarı ile doksan okka gelir.
Herkes kerameti kendinden bilir.
Her kuş kendi yuvasını beğenir.
İnsan kendisini beğenmezse çatlar (ölür).
Kimse ayranını (yoğurdum) ekşi demez.
Cemaat ne kadar çok olursa da (olsun) imam bildiğini okur.
Çıktı dokuza, inmez sekize.
Dediği düdük, çaldığı düdük.
Bir inat bir murat.
Bin kez söyle eşeğe, bir dirhem inmez aşağa.
İçi başka, dışı başka.
İçi beni yakar, dışı eli.
Ya olduğun gibi görün, ya da göründüğün gibi ol.
Alçak yerde tepecik kendisini dağ sanır.
Azıcık aşım, kaygısız (ağrısız, kavgasız) başını.
Demir nemden, insan gamdan çurur.
Duvarı nem, insanı gam yıkar.
Evdeki hesap çarşıya uymaz.
Ummadığın taş baş yarar.
Canı yanan eşek attan yörük olur.
Eşeğin canı yanınca atı geçer.
İki testi tokuşunca biri elbet kırılır.
İki camii arasında kalmış beynamaza (biııamaza) dönmek.
Yalancının evi yanmış kimse inanmamış.
Kargaya pisliğin ilaç demişler, denizin ortasına etmiş.
Keskin sirke kasına (küpüne) zarar(dır).
Kılca tasanın dağca derdi.
İsin yanma varan is, misin yanma varan mis kokar.
Kır atın yanında duran ya huyundan, ya tüyünden, ya suyundan.
Üzüm üzüme bakarak kararır.
Körle yatan şaşı kalkar.
Kurunun yanında yaş da yanar.
Topalla gezen aksama öğrenir.
Kişi arkadaşından bellidir.
Benzeye benzeye yaz, benzeye benzeye kış olur.
Adam ahbabından bellidir.
Söyle dostunu, söyleyeyim kim olduğunu.
Aksayanla aksak susayanla susak.
Arı bal alacak çiçeği bilir.
Arsız güçlü olunca haklı suçlu olur.
Arsız neden arlanır, çul da giyse sallanır. .
Arsıza öğüt hayr etmez.
Dağ kes bel kes, insafı elden koma.
Damdan düşse (kedi gibi) dört ayağı üstüne tfüşef.
Dışı doğru, içi eğri.
Dışı eli yakar, içi beni.
Dışı kalaylı, içi alaylı.
Dininden döner, dediğinden dönmez.
Dokuz görür bir beğenir.
Karga yavrusuna bakmış "benim ak pak evlâdım" demiş.
Kuzguna yavrusu anka (şahin, güzel) gorunur.
Kara yanma varma kara bulaşır.
Karga ile gezen boka konar.
Komşu komşudan huy kapar., ayranına su katar.
Vardığın yer kör ise sen de gözünü kırp (bir gözünü kapa).
Baş ağır gerek, kulak sağır.
Ağır ol batman gelsin.
Ağır otur ki bey desinler.
Ağır taş yerinden oynamaz.
Ağır yongayı yel kaldırmaz.
Korkağa gölge bile düşmandır.
Korkak bezirgan ne kâr eder ne ziyan.
Korkmuş kişiye koyun başı çift görünür.
Korkulu yola kişi yayla okla çıkar.
Korkunun ecele faydası yoktur.
Kişi korktuğuna uğrar.
Korku dağları bekler (aşırır).
Akla gelen başa gelir.
Bin tasa bir borç ödemez.
Bin kaygı bir borç ödemez.
Boşuna telaş dikine traş.
Bunalan karga buz yutar.
Bunalan ölmez kara gün kararıp kalmaz.
Ne kork, ne korkunu yüreğinden çıkar.
Doğmadık çocuğa don (kaftan) biçilmez.
Gölü (dereyi) görmeden paçaları sıvama.
Bostan gök iken Pazar (-lık) yapılmaz.
Dağdaki tavşanın suyu ocağa vurulmaz.
Denizdeki balığa Pazar olmaz.
Doğmadık oğlana ad komak olmaz.
Doğmayana don biçer.
Saman alevi gibi parladı.
Suçu gelin etmişler, kimse güvey girmemiş.
Kork Allah'tan korkmayandan.
Her kuşun eti yenmez; (kuş var ki et yedirirler)
Öfke baldan tatlıdır.
Öfke ile kalkan zararla (ziyanla) oturur.
Keskin sirkenin küpünedir zararı.
Ölüm ile öç alınmaz.
Zora dağlar dayanmaz.
Zor kapıdan girerse şeriat bacadan çıkar.
Zor oyunu bozar.
Yırtıcı (alıcı) kuşun ömrü az olur.
Zorba ile şaka olmaz.
Ölümü gelen it mescidin duvarına siğer.
Azgın it ile uğraşılmaz.
Çabuk parlayan çabuk söner.
Burnunun yeli saman savurur.
Demir yalayıp ateş püskürür.
Öfke gelir göz kararır, öfke geçer yüz kızarır.
Yalan ile îman bir yerde durmaz.
Yalan söyleyen unutkan olmamalı.
Yalan var ki gerçekten yeğdir.
Yalancı kim; duyduğunu söyleyen.
Yalancının mumu yatsıya kadar yanar.
Yalancının gemisi yürümez.
Yalancının şahidi yanıbaşında.
Yalanı dinlemek söylemekten güçtür.
Yalanı oranla söyle.
Yalanı söylemeli amma kubbesiz bırakmamalı.
Yalanın karşılığı yalandır.
Ardıcın közü, yalancının sözü.
Asılsız söz sahibine yüz karası getirir.
Bir ayak üstünde bin yalanın belini büker.
Ramazanda yalan söyleyenin bayramda yüzü kara olur.
Akıl, akıldan üstündür.
Akıl bir vezirdir, gönül padişah.
Akıl için tarik(yol) birdir.
Akıl kişiye sermayedir.
Âkil ol dîvâne sansınlar.
Akıl olmayınca başta kuru kafa neylesin.
Akıl olmayınca başta, ne kuruda biter ne yaşta.
Akıl olmayınca ne yapsın sakal.
Akıl para ile satılmaz.
Akıl var iz'an var.
Akıl var yakın var.
Akıl yaşta değil baştadır.
Akıllar mezada (pazara) düşmüş herkes kendi aklını alış.
Akıllı düşününceye kadar deli çayı geçer.
Akıllı edebi edepsizden öğrenir.
Akıllı iki kere aldaNmaz.
Akıllı sözünü akılsıza söyletir.
Akıllıya benlik yakışmaz.
Akıllıyı arkada tutma, akılsızı kılavuz etme.
Akılsız başın cezasını ayaklar çeker.
Acılı başta akıl olmaz.
Uslu, deliye uymaz
Uslu gez ki akıllar seve.
Uslu sam sanınca (düşününceye dek) deli evlenmiş.
Yüz verdik deliye, geldi çıktı (etti) halıya.
Halının tozu tükenir, delinin sözü tükenmez
Bir kıllı baş bin baş saklar
Gazap gelince akıl gider.
Göz var görmek için, akıl var bilmek için.
Herkesin bir delilik damarı vardır.
Kırk deliye bir uslu koymuşlar.
Ölü ile deli sahibinindir.
Su akar deli bakar.
Talihinden şikayet eden çok, aklından şikayet eden yok.
Taş ne kadar ıslanırsa deli o kadar uslanır.
Taze aşık taze divane.
Zerre kadar aklı olan karıncadan ibret alır.
Deliye her gün düğün bayram.
Deli ağlamaz, akıllı gülmez.
Deli akşamdan sonra azar.
Deli alacayı sever.
Deli arlanmaz, soyu arlanır.
Deli deliden hoşlanır, imanı ölüden.
Deli deliyi görünce çomağını gizler.
Deli devran sürer, akıllı vakit bekler.
Deli ile çıkma yola, başa gelir türlü bela. Deli helva yemekten uslu ile savaş yeğdir. Deli ile Pazar, alt yanı mide bozar. Deli kısmı
kendi söyler kendi işitir. Deli kazanmış akıllı yemiş. Deli söylemiş akıllı inanmamış.
Delinin düşünmesine tavuğun eşinmesine derman olmaz. Delinin eline değnek verilmez.
Delinin sözü kaleme gelmez.
Delinin yüreği ağzındadır. Aklının dili yüreğindedir.
Deliye bal tattırmışlar, çarşıda katran bırakmamış.
Deliye taş andırma.
Deliye yasak olmaz.
Kaynak:www.sayginnlp.com