ÇOCUKLARDA ALT ISLATMA

4 yaşını doldurduğu halde çocukların altını ıslatıyor olması, ‘enuresis’ olarak adlandırılır. Ergenliğe kadar hatta daha sonrasında da devam edebilecek enuresis sorunu, en sık karşılaşılan davranış bozukluklarındandır. Alt ıslatma sorunu ebeveyni rahatsız ettiği kadar, sorunu yaşayan çocuğu ve ergeni de etkilemektedir. Bu çocuk ve ergenlerde özgüven problemi oluşma ihtimali yüksektir.

14 yaşındaki enuretik bir ergenin ifadesi:

‘Çok mutsuzum, çünkü; her gece acaba yarın sabah yatağı nasıl bulacağım? diye düşünmekten bıktım.’

Evet bu tarz ifadeleri ergenlerden duymak çok mümkün. Benzer duyguları çocuklar da yaşayabilmekte ve bu duygular zamanla özgüvene ve kişilik gelişimine yansımaktadır.

Erkeklerde kızlara oranla daha fazla rastlanan enuresis, ağırlıklı olarak geceleri görülmektedir. Düşük oranda gündüzleri de görülebilmektedir.

Çocuklarda Alt Islatmanın Nedenleri

Enuresis iki şekilde kendini gösterebilir: Birincil enuresis, doğumla birlikte başlar ve kas kontrolsüzlüğüne bağlıdır. Bu vakalarda tuvalet eğitimlerine yeterince önem verilmemesi, sorunun oluşumunun ana nedenidir. Zamanla ortadan kalkabilecek bu sorun karşısında ebeveynlerin hassas ve özenli davranmaları gerekmektedir.

İkincil enuresis, çocuğa tuvalet eğitimi verilmesinin akabinde, çocuk, kas kontrolünü sağlayabildiği halde daha sonra bir gerilime bağlı olarak oluşan alt ıslatma durumudur. Bu çeşit alt ıslatma çok farklı nedenlere bağlı olabilir. Yeni kardeşin doğumu ile çocukta bir gerileme davranışı olarak görülebileceği gibi taşınmak, sevilen birinden ayrılma, anne-babanın ayrılığı, ilgisizlik, şiddete maruz kalma, eleştirilme vb... nedenlerle alt ıslatma davranışı görülür.

Tuvalet eğitimi esnasında ebeveynin hatalı tutumu.

Tedavi Süreci

1. Tedavi sürecinin başarılı olması için öncelikle soruna neden olan faktör belirlenmelidir.

2. Nedenin anlaşılabilmesi için öncelikle çocuğun organik kontrollerinin yapılması gerekir. Bu anlamda organik kaynaklı alt ıslatma sorunu için tedavi başlatılmalıdır.

3. Psikolojik kökenli sorunlar için psikolojik destek alınmalı, enuresis'e neden olan ruhsal çatışma belirlenip önlenmeye çalışılmalıdır. Psikolojik tedavi süreci; mesane eğitimi, psikoterapi ve kimi zaman ilaçla tedavi şeklinde yapılabilmektedir.

4. Aile içi çatışmalar en aza indirilmeli ve çocuğa yaklaşım ile ilgili olarak aile danışmanlığı hizmeti alınmalıdır.

5. Uykunun, şartlanma yöntemi kullanılarak; tuvalet ihtiyacı esnasında bölünebilmesini sağlayarak ağır uykunun önüne geçilmelidir.

Unutulmaması gereken yegâne nokta; enuresi'sin, tedavisi mümkün olan ve tedavisi geciktirilmemesi gereken bir davranış bozukluğu olduğudur. Tedaviye yanıt süreci, bireyden bireye farklılık arz etmektedir.

Alt Islatma Kalıtımsal Olabilir mi?

‘Babası da altını ıslatırmış, bekleyelim, büyüyünce geçer’, ‘Teyzesi de 13 yaşına kadar altını ıslatmış, acele etmeyin, geçer.’ Bu ve benzeri söylevler çok sık duyduğumuz cümlelerdir. Evet, kalıtımın alt ıslatmaya olan etkisi az da olsa vardır. Ancak bu kısmî etki, alt ıslatma derecesini, sorunun düzelme yaşını etkilemez. Bu sebeple tedaviyi uzatmak, çocuğu ruhsal anlamda zorlamaktan başka bir işe yaramaz. Çünkü ileride nasıl olsa düzelir diye geçirilen her an, çocuktaki özgüvene ve dolayısıyla çocuğun sosyal gelişimine zarar verebilir. Kimi zaman bazı çocukların artık alt ıslatmayı sorun olarak görmeyip alışkanlığa dönüştürebildikleri görülür. Bu tarz bir durumda da çocuğun sorunun üstesinden gelme gayreti zedelenir. Kalıtımsal etkenler, tedaviyi negatif etkilemez, bu nedenle sebep ne olursa olsun önlem almada gecikilmemelidir.

Ancak araştırmalar göstermiştir ki; anne-babanın alt ıslatmadaki en büyük etkileri şudur: Ağır uyku. Evet, anne babalar kalıtımdan ziyade ağır uykuları nedeni ile çocuklarının alt ıslatma sorununa çözüm bulamamaktadırlar. Uyanamayıp, çocuğunu, tuvalet ihtiyacını gidermesi için geceleri uyandıramayan ebeveynlerin, çocuklarının bu problemi çözme süreleri uzayabiliyor. Öyle ise anne-babalar kendi etkilerine daha ziyade bu bağlamda yaklaşmalı ve uyku problemlerini çözmelidirler.

Altını Islatan Çocukların Öncelikle Organik Kontrolleri Yapılmalı

Çocuğunuz 4 yaşını doldurduğu halde geceleri hatta bazen gündüzleri altını mı ıslatıyor? Öyleyse önlem almanın zamanı gelmiştir. Nasıl önlem alınabilir, diye mi düşünüyorsunuz?

Çocuğun öncelikle organik kontrolleri yapılmalı, eğer çocuğun biyolojik yapısında bir problem yoksa, psikolojik kontrol yapılmalıdır. Genellikle organik kontrol kısmı atlandığından özellikle bu konuya değinmek istiyoruz. Bu organik nedenleri şu şekilde sıralayabiliriz:

En yaygın organik neden omurga bozukluğudur. Bunun dışında merkezi sinir sistemi bozuklukları, idrar torbasındaki darlık veya farklı problemler, üretra bozuklukları, idrar içindeki maddelerin yapısı, çeşitli böbrek hastalıkları gibi nedenlerden dolayı alt ıslatma sorunu yaşanabilir.
Ebeveyn öncelikle çocuğun doktoru ile konuşmalı, gerekli olan tüm tetkikleri yaptırmalıdır. Şayet yukarıda sayılan hiçbir madde alt ıslatmaya neden olmamışsa, organik anlamda bir problem olmadığı düşünülerek bir psikologa, pedagoga veya çocuk psikiyatrisine götürülmelidir. Sorunu oluşturan psikolojik faktör, uzmanların yardımı ile saptandıktan sonra psikolojik tedavi yapılmalıdır.

Çocuğunuz Gergin Uyursa Altını Islatma İhtimali Artar

Tuvalet alışkanlığı; mesane kaslarının istemli olarak uygun yerlerde kasılması veya gevşetilmesi neticesinde kazandırılır. Stres ve gerginlik altındaki çocuk kas kontrolünü sağlayamaz. Vücudundaki kaslar, istemese de kasılır. Gün içinde ve özellikle uyku öncesinde herhangi bir olaydan dolayı üzülen, gerilen veya sinirlenen çocuğun kasları kasılacaktır. Bu gerginlikle yorulan kaslar, uyku ile tamamen gevşer. Gergin uyuyan çocuk, uyku ile gevşeyecek ve bu gevşeme anında mesane kaslarının kontrolünü kaybedecektir. Böylece, uyku esnasında tuvalet ihtiyacı olan çocuk, kendini sıkamayacağından altını ıslatacaktır.Bunun dışında yaşanan negatif yaşantı durumları bilinç altına işlenerek uykuyla birlikte çocuğun rüyalarına yansıyacaktır. Bu tarz bir durum da rüya esnasında çocuğun kendisini sıkmasına ve alt ıslatmasına neden olabilir. Bu nedenle çocuklarınızın özellikle uyku öncesi saatlerinde oldukça rahat ve mutlu olmalarını sağlamanız gerekir. Eğer bir sıkıntılarının olduğunu tahmin ediyorsanız, çocuğunuzu rahatlatmak amacıyla uykuya dalmadan önce onunla minik bir sohbet yapabilir veya birlikte kitap okuyabilirsiniz.

DERLEYEN... (EDİTÖR)
İletişim:[email protected]