Bilinç Araştırmaları

Bilinç araştırmaları
Uzun zamandır bilim insanları, bilinç konusunda adım atmaktan kaçmıyorlardı. Kimisi bilincin objektif araştırmaya açık bir konu olmadığını öne sürerken, kimisi ortada araştırılacak bir konunun bulunmadığını bile söylemekteydi. Onlar için zihin, değişik beyin işlemleri sırasında beyinde gelişen bir kavramdı sadece.
Ancak 1990'lı yıllarda bu konuya yaklaşım da değişti. Bilinç araştırmaları bilimsel yayınlarda, konferanslarda ve eğitim çalışmalarında kabul görmeye başladı. Günümüzde bilinç araştırmalarının bir kısmı ciddi çalışmalar olarak değerlendirilebilirken, diğer bazıları için aynı yorumu yapmak maalesef pek mümkün değil. Dikkate değer çalışmalar yapan bilim insanları işi ağırdan almakta ve bilinci, eşgüdümlü sinirsel etkinliklerin ürünü olarak görmektedir. Tabii ki her sinirsel etkinliğin bilinçle ilgili olmadığı da bir gerçek. Davranışlarımızın çoğu bilinçsizce ya da bilinçaltında kayıtlı alışkanlık şeklinde otomatik ortaya çıkmakta. Bu grupta yer alan bilim insanları, Bilişselliğin Sinirsel Bağıntısı (BSB) adını verdikleri araştırmayla, zihinsel olaylar sırasında beyinde nelerin yaşandığını bulmayı hedefliyorlar.
‘Necker küpü’ veya ‘imkansız üçgen’ deneyleri gibi tersine çevrilebilir görüntü yanılsaması çalışmaları konuyla ilgili veriler sağlamaktadır. Necker küpünde, bakış açısına bağlı olarak görüntü değişmektedir. Bir taraftan bakıldığında küp bize doğru yönelmişken, diğer taraftan bakıldığında arka kısma doğru uzanmaktadır. Hayvan beyni içinde yaşananları kaydetmek için elektrotları kullanan araştırmacılar, bu tür farklı bakış açılarının nöral tepkileri nasıl etkilediğini belirlemeye çalışmaktadırlar.
Söz edilen deneysel çalışmalar, beyinin işleyiş mekanizmalarını anlamak için en güçlü, en sağlıklı yollardır. Daha önceki keşiflerden birinde,bilişsel algının belirli bölümlerinde, sinirlerin ateşlenmesi adı verilen etkinliklerin ve elektrik uyanlarının eşzamanlı yaşandığı anlaşılmıştı.
Özel beyin alanlarında da benzerlikler görülmektedir. Örneğin ön alın (frontal) lobu zihinsel süreçte devreye girerken, merkezde bulunan ‘anterior singulat körteks (önkuşak korteksi) olarak bilinen bölge de anahtar alanlardan birini teşkil etmektedir. Buna karşın, bilişsellikle ilgili sinirsel etkinliğin tek bir mekanizma ile sağlanmadığı da bilinmekte. Bilinen tek şey, bilişsel etkinlik sırasında birbiriyle uyumlu pek çok sinirin etkin hale geldiği ve ön alın lobunun devreye girdiği. Yine de, BSB üzerine araştırma yapanlar, bilinç sürecini açıklayabilecek net ve kesin mekanizmaları belirleyebilmek için uğraşlarını sürdürmektedir.
DERLEYEN...EDİTÖR